การจัดโต๊ะอาหารตามวัฒนธรรมต่าง ๆ ศิลปะของการจัดโต๊ะอาหารนั้นอยู่ที่รูปแบบ ซึ่งแต่ละรูปแบบจะมีวิธีการจัดโต๊ะที่ต่างกันตามวัฒนธรรมและลักษณะของอาหาร ซึ่งมีหลายแบบเช่น การจัดโต๊ะอาหารแบบตะวันตก การจัดโต๊ะอาหารแบบสากลแล้ว การจัดโต๊ะแบบตะวันออก การจัดโต๊ะแบบบุฟเฟต์ 4. โต๊ะอาหารสำหรับมื้อต่าง ๆ สำหรับการจัดโต๊ะอาหารแบบสากล ในแต่ละมื้ออาหารยังจะมีการจัดโต๊ะที่แตกต่างกันไปตามประเภทของอาหารอีกด้วย ซึ่งแยกย่อยได้เป็น 6 ประเภทดังนี้ 1. การจัดโต๊ะอาหารเช้า (Breakfast Table Setting) อุปกรณ์หลักได้แก่ ส้อมหลัก มีดหลัก ช้อนชา จานขนมปังและจานเนย จานอาหารหลัก ถ้วยชาหรือกาแฟ จานรองถ้วย แก้วน้ำ แก้วน้ำผลไม้ และผ้าเช็ดปากแบบพับทแยงมุมโดยจะวางให้มุมสามเหลี่ยมอยู่ด้านนอก 2. การจัดโต๊ะอาหารกลางวัน (Lunch Table Setting) อุปกรณ์หลักได้แก่ ส้อมสลัด มีดหลัก ช้อนชา จานขนมปังและจานเนย จานสำหรับอาหารกลางวัน แก้วน้ำดื่ม แก้วไวน์ และผ้าเช็ดปากพักแบบสี่เหลี่ยมวางด้านซ้ายมือสุด 3. การจัดโต๊ะอาหารค่ำทั่วไป (Dinner Table Setting) อุปกรณ์หลักได้แก่ มีดเนย (วางไว้บนจานขนมปังและเนย) มีดสลัด มีดหลัก ช้อนชา จานขนมปังและเนย จานหลัก จานสลัด แก้วน้ำขาสูง แก้วไวน์ และผ้าเช็ดปากซึ่งจะเป็นลักษณะสี่เหลี่ยมวางซ้อนไว้บนจานหลัก 4.
การจัดโต๊ะอาหารแบบไม่เป็นทางการ ( Informal) โดยการจัดโต๊ะอาหารแบบไม่เป็นทางการนั้น จะใช้สำหรับรับประทานอาหารกันเองภายในครอบครัว หรือเหล่าเพือนสนิทที่แวะเวียนกันมารับประทานอาหารที่บ้านของเราครับ การจัดแบบนี้จะจัดเรียงเพื่อความสวยงามและเป็นระเบียบ โดยบนโต๊ะมีเพียง - จานหลัก 1 ใบ ตรงกลาง พร้อมผ้าเช็ดปากวางไว้กลางจาน - ฝั่งด้านซ้ายจะเป็น ซ้อมอาหาร ซ้อมสลัด เรียงจากด้านในออกสู่ด้านนอก - ฝั่งขวาจะเริ่มจาก มีด ช้อนอาหาร และช้อนซุป เรียงจากด้านในออกสู่ด้านนอก - จากนั้นให้วางแก้วน้ำ หรือแก้วไวท์ ไว้ทางด้านบนขวามือฝั่งช้อน วางเฉียงประมาณ 45 องศาของจาน รูปแบบดั่งนี้ 2.
ขนมปังฝรั่งเศษ หรือ บาแก็ต ขนมปังฝรั่งเศส เป็นขนมปังมีเอกลักษณ์พิเศษ ด้วยการทำเป็นทรงยาวกว่า 2 ฟุต เส้นผ่าศูนย์กลาง 2-3นิ้ว เปลือกนอกแข็งกรอบ เนื้อในนุ่มเหนียว และเป็นโพรงอากาศคนฝรั่งเศสมักจะไม่ใช้มีดฝานออกเป็นแผ่นๆแต่จะใช้วิธีบิออกเป็นชิ้นๆด้วยมือ เพื่อรับประทานกับซุป ปาดเนยสด หรือประกอบทำเป็นแซนด์วิช 5. ไก่ทอดกอร์ดองเบลอ ไก่กอร์ดองเบลอ อาหารฝรั่งเศสง่ายๆ ที่นำเนื้อสัตว์ไปแล่เป็นชิ้นบาง สอดไส้ด้วยแฮมและชีส ซึ่งครั้งนี้แม่บ้านขอปรับขั้นตอน โดยการทอดไก่ให้ผิวเหลืองกรอบก่อนที่จะนำมาผ่าใส่ไส้แฮมและชีส นำไปอบจนเนื้อไก่สุกทั่วและชีสละลายเยิ้มกำลังดี จากนั้นก็นำใส่จานเสิร์ฟร้อนๆ ได้ทันที เหมาะสำหรับเตรียมให้น้องๆ ในงานวันเกิด หรือหลังทำการบ้านแก้หิวได้เป็นอย่างดี 6. เบอเกอร์ ดำสไตล์อเมริกัน เป็นอาหารชนิดหนึ่งที่ถือว่าอยู่ในประเภทเดียวกับ แซนวิช ประกอบด้วยเนื้อสัตว์ปรุงแล้วที่มีลักษณะเป็นแผ่นสอดไส้อยู่ตรงกลาง อาทิเช่น เนื้อวัว เนื้อหมู เนื้อปลาทอด หรือเป็นเนื้อสัตว์หลายประเภทผสมกัน ประกบบนล่างด้วยขนมปังแผ่นกลม มีการสอดไส้ด้วยผักชนิดต่างๆ เช่น มะเขือเทศ ผักกาดหอม หอมหัวใหญ่ ชีสและเครื่องปรุงรสอื่น เช่น มัสตาร์ด มายองเนส ซอสมะเขือเทศ เป็นต้น แฮมเบอร์เกอร์เป็นอาหารที่ได้รับความนิยมและแพร่หลายไปทั่วโลก
มีการจัดเตรียมอุปกรณ์ที่จำเป็นไว้บนโต๊ะอาหาร แขกสามารถเดินตักอาหารผ่านถาดหรือจานไว้ที่จัดเตรียมไว้ได้ การจัดโต๊ะแบบนี้เป็นที่นิยมมากเพราะแขกได้บริการตนเอง 7. เคล็ดไม่ลับในการจัดโต๊ะอาหาร การจัดโต๊ะอาหารถือเป็นศิลปะอย่างหนึ่ง ดังนั้นจึงต้องเน้นความสวยงามชวนนั่งและต้องมีบรรยากาศที่ดีเพื่อการเจริญอาหาร โดยมีเทคนิคดังนี้ 1. การคุมสีให้อยู่ในโทนเดียวกัน ภาพรวมของโต๊ะอาหารควรเป็นสีในโทนเดียวกันทั้งอุปกรณ์ สีโต๊ะ เก้าอี้รวมไปถึงผ้าปูโต๊ะและแผ่นรองจาน หากไม่ใช่โทนเดียวกันก็จะต้องเป็นสีที่เข้ากัน ไม่ดูโดดจนเกินไป ส่วนใหญ่มักนิยมใช้สีขาวและสีครีม 2. วางภาชนะเป็นชุดให้ดูรับประทาน แม้จะเป็นมื้ออาหารธรรมดา ๆ รับประทานกันเองในครอบครัวก็สามารถจัดภาชนะให้ดูสวยงามได้ ให้ลองนำจานใบเล็กมาซ้อนใบใหญ่เอาไว้และเลือกในโทนเดียวกันเช่น ขาว-เทา, ดำ-น้ำเงินเป็นต้น หรือหากนำผ้าเช็ดปากสวย ๆ มาพับเป็นสามเหลี่ยมเรียงไว้ข้างจานก็จะทำให้โต๊ะอาหารดูดีขึ้นมากทีเดียว 3. ใช้แสงไฟในการเพิ่มบรรยากาศ บรรยากาศก็เป็นส่วนสำคัญไม่น้อยที่ช่วยให้เจริญอาหารมากขึ้น ฉะนั้นลองจัดแสงให้สลัวลง หากเป็นมื้อพิเศษก็ลองใช้เทียนจุดเพื่อสร้างบรรยากาศโรแมนติก เปลี่ยนมื้ออาหารเดิม ๆ ให้ดูพิเศษขึ้นในทันที 8.
มารยาทบนโต๊ะอาหาร มารยาทบนโต๊ะอาหารนั้นเป็นสิ่งสำคัญที่ควรทราบ โดยเมื่อเรารับประทานอาหารในมื้อพิเศษที่มีอุปกรณ์หลากหลาย จะต้องมีขั้นตอนในการใช้อุปกรณ์ต่าง ๆ ดังนี้ 1. การใช้ผ้าเช็ดปาก ก่อนทานอาหารจะต้องนำผ้าเช็ดปากมาวางไว้ที่ตักก่อนเสมอ หากมีความจำเป็นต้องลุกออกจากโต๊ะก็ใช้วางผ้าเช็ดปากลงบนเก้าอี้ และเมื่อใช้เสร็จแล้วให้พับแล้วนำมาวางไว้ด้านซ้ายของโต๊ะเสมอ 2. วิธีถือส้อมและมีด เป็นมารยาทที่รู้กันว่าจะถือส้อมไว้ในมือซ้ายและถือมีดไว้ในมือขวา โดยจะต้องห่างจากจานหลักประมาณ 2 นิ้ว ส่วนของนิ้วชี้จะอยู่ที่ด้านบนสุดของด้ามจับเพื่อยึดส้อมในการจิ้มอาหาร 3. ลำดับของการใช้อุปกรณ์บนโต๊ะอาหาร หากพบว่าบนโต๊ะอาหารมีชุดมีดและส้อมมากกว่าหนึ่งชุด ก็ให้เลือกชุดที่อยู่ด้านนอกสุดไล่ลำดับเข้ามาด้านในเสมอ 4. เริ่มรับประทานอาหารเมื่อคนครบ การเริ่มรับประทานนั้นจะต้องรอให้สมาชิกครบโต๊ะเสียก่อน และรอให้บริกรเสิร์ฟอาหารให้ครบทุกคนอย่างเรียบร้อย จึงจะเริ่มลงมือรับประทานอย่างเป็นทางการได้ 5. การวางมีดและส้อมหลังทานเสร็จ ถือเป็นอีกหนึ่งมารยาทที่ควรเรียนรู้ สำหรับสไตล์คอนติเนนทอลนั้นจะวางมีดและส้อมบนจานในลักษณะเป็นรูปตัว V และสำหรับสไตล์อเมริกันนั้นให้วางมีดและส้อมเฉียงไปทางขวาของจานคล้ายลักษณะทแยงมุม เพื่อเป็นการบอกกับบริกรว่ารับประทานเสร็จแล้ว และสามารถจัดเก็บจานพร้อมอุปกรณ์ชุดนั้นไปได้ทันที สำหรับ 'การจัดโต๊ะอาหาร' ถือเป็นศิลปะและมีความละเมียดละไมในแต่ละรูปแบบที่มีเสน่ห์ต่างกันไป ซึ่งสามารถนำไปปรับใช้ให้เกิดประโยชน์ได้